Aparat podniebienny - jakie są jego rodzaje i kiedy się go zakłada?

Aparaty podniebienne, jak sama nazwa wskazuje, montowane są przy podniebieniu. Mocuje się je do metalowych pierścieni, które są umieszczane przez ortodontę na zębach trzonowych. Efekt działania aparatów podniebiennych jest różny w zależności od rodzaju aparatu, jaki zostanie nam założony. Z jakimi rodzajami aparatów podniebiennych możemy mieć do czynienia?

Rodzaje aparatów podniebiennych

Jeśli w naszym przypadku konieczne jest odrotowanie zębów trzonowych, zapewne ortodonta "wyposaży" nas w rotator, natomiast łuk podniebienny Goshgariana pozwoli chociażby przemieścić trzonowce we właściwym kierunku. Ale aparaty podniebienne mają również wiele innych zastosowań. Wszystkie najpopularniejsze ich rodzaje aparatów ortodontycznych wraz z przeznaczeniem przedstawiono poniżej:

• Bi-Helix i Quad-Helix - aparaty, które mocuje się do pierścieni znajdujących się na zębach trzonowych łuku górnego. Rozszerzają łuki górne i przesuwają zęby w kierunku przedsionka jamy ustnej.
• Łuk podniebienny Goshgariana - jego zadaniem jest łączenie pierścieni na zębach trzonowych górnych pierwszych lub drugich, co pozwala stabilizować położenie trzonowców, poszerzać łuk zębowy, oraz osiągać inne zamierzone przez ortodontę efekty.
• Ekspander podniebienny - jeden z najczęściej stosowanych aparatów podniebiennych. Jego zadaniem jest rozszerzanie łuku górnego oraz przesuwanie zębów trzonowych w dół.
• Rotator podniebienny - świetnie sprawdza się w odrotowywaniu zębów trzonowych.
• Pendulum - aparat montowany na zęby przedtrzonowe oraz trzonowe; jego rolą jest dotylne przesuwanie zębów trzonowych.
• Płytka Nance’a - składa się na nią okrągły drut, który lutuje się do pierścieni na zębach trzonowych oraz płytki przywartej do podniebienia. Nadzoruje położenie zębów trzonowych we właściwej pozycji i najlepiej sprawdza się w utrzymywaniu efektów leczenia wad z grupy dotylnych z użyciem ekstrakcji. Często bywa też nazywana płytką podniebienną.
• Łuk podniebienny do leczenia zgryzu przewieszonego - stosowany w celu leczenia zgryzu przewieszonego obejmującego tylko jeden ząb w szczęce. Przymocowuje się go do zębów trzonowych i zęba podlegającego przemieszczeniu.
• Płytka Hassa - służy do rozszerzania górnego łuku zębowego. Niezwykle szybko rozsuwa szczęki, co pozwala ułożyć się stłoczonym zębom we właściwej pozycji.

W jakich przypadkach lekarz decyduje o założeniu aparatu podniebiennego?

Aparaty podniebienne zakłada się w momencie, w którym aparat cienkołukowy nie jest w stanie samodzielnie skorygować naszego zgryzu. Najczęściej odbywa się to za sprawą zębów trzonowych, które ze względu na swoją dużą masę i powierzchnię korzeni bywają trudne do ułożenia we właściwej linii przy pomocy tradycyjnych aparatów.

Bardzo często wskazaniem to założenia aparatu podniebiennego jest także znaczne zwężenie szczęki pacjenta; aparaty te skutecznie bowiem potrafią ją rozszerzyć. Czasem zdarza się też, że są one umieszczane w jamie ustnej biernie, tylko po to, by utrzymać efekty przeprowadzonego wcześniej leczenia.

W jaki sposób dbać o higienę jamy ustnej w trakcie noszenia aparatu podniebiennego?

Jak zapewne zdajesz sobie sprawę, wszyscy użytkownicy aparatów ortodontycznych powinni dbać o swoją jamę ustną ze szczególną uwagą. Nie inaczej ma się sprawa w przypadku osób, które dodatkowo korzystają z aparatów podniebiennych.

Aparat podniebienny należy utrzymywać w nienagannej czystości, w czym pomóc może chociażby zainwestowanie w irygator stomatologiczny - tego typu urządzenia pomagają bowiem wymiatać bakterie z trudno dostępnych elementów aparatów, co pozwala nam uniknąć niepożądanych konsekwencji, do których możemy zaliczyć chociażby przyrośnięcie aparatu do podniebienia.

Jak długo należy nosić aparaty podniebienne? Czy ich użytkowanie wiąże się z bólem?

Pytanie, które najczęściej słyszymy od pacjentów dotyczy tego, jak długo należy nosić aparat podniebienny. Otóż czas jego użytkowania jest oczywiście zależny od planu leczenia i rodzaju wady zgryzu, z jaką mamy do czynienia. Tak czy owak, aparaty te są noszone przez pewien okres podczas leczenia ortodontycznego, który najczęściej wynosi około pół roku. Niektóre aparaty podniebienne (głównie te, które mają na celu utrzymanie zębów w odpowiedniej pozycji), należy jednak nosić przez cały okres leczenia.

Pacjenci często pytają również o to, czy noszenie aparatów podniebiennych jest bolesne. Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi, ponieważ dyskomfort związany z korzystaniem ze wszystkich aparatów ortodontycznych jest kwestią bardzo indywidualną. Niektórzy pacjenci odczuwają podczas korzystania z aparatów ból (głównie po wizytach kontrolnych, jednak nie trwa on dłużej niż przez pierwsze kilka dni), inni zaś nie skarżą się na żaden dyskomfort.

Na koniec warto jeszcze wspomnieć o cenie aparatów podniebiennych. Mniej zaawansowane aparaty, takie jak chociażby ekspander ortodontyczny, to wydatek rzędu kilkuset złotych, jednak aparaty bardziej nowoczesne - jak chociażby te ze śrubą Hyrax - mogą nas kosztować od 1000 do 2000 złotych.