Wstrząśnienie mózgu - objawy, pierwsza pomoc i leczenie wstrząsu mózgu

Co to jest wstrząs mózgu?

Wstrząśnienie mózgu, potocznie nazywane wstrząsem, jest łagodnym następstwem urazu głowy. Należy do grupy lekkich urazów i polega na krótkotrwałym zaburzeniu czynności mózgu, bez znaczących zmian w jego strukturze ani uszkodzeń w obrębie układu nerwowego. Skutki wstrząśnienia mózgu w większości przypadków są przemijające i ustępują samoistnie, nie pozostawiając żadnego śladu. Towarzyszące mu objawy mogą jednak utrzymywać się od kilku dni do nawet kilku tygodni czy miesięcy.

Przyczyną wstrząsu mózgu może być zarówno bezpośredni uraz, jak i taki, który wynika z gwałtownego przyspieszenia i zwolnienia ruchu głowy - jak ma to miejsce np. podczas wypadku samochodowego. Jedną z cech charakterystycznych dla wstrząśnienia mózgu jest krótkotrwała utrata przytomności, ale - co warto podkreślić - nie musi do niej dojść. Utrata świadomości z reguły przejawia się brakiem pamięci dotyczącym okoliczności, w jakich powstał uraz.

Czy wstrząśnienie mózgu jest groźne?

Choć skutki wstrząsu mózgu są tymczasowe i mijają samoistnie, nie da się wykluczyć ryzyka wystąpienia powikłań. Jednym z najcięższych, a zarazem najpoważniejszych jest krwiak wewnątrzczaszkowy, który powstaje w ograniczonej okolicy wnętrza czaszki. Krwiaki najczęściej powstają w wyniku urazów bezwładnościowych, takich jak uderzenie głową w nieruchomą przeszkodą, gdy dochodzi do gwałtownej zmiany prędkości. Konsekwencją gromadzenia się krwi w mózgu może być niedowład ciała, śpiączka, a nawet zgon.

Możliwym powikłaniem wstrząśnienia mózgu jest też wylew w przestrzeni podpajęczynówkowej, który występuje zwykle około 4 tygodnie po urazie. Objawia się on bardzo silnym bólem głowy, któremu mogą towarzyszyć porażenia. Z tego powodu osoba, u której stwierdzono wstrząs mózgu, musi znajdować się pod stałą obserwacją, by w razie potrzeby można było podjąć jak najszybszą interwencję lekarską.

Jakie są typowe objawy wstrząsu mózgu?

Najczęstszym objawem wstrząsu mózgu jest krótkotrwała utrata przytomności następująca po doznaniu urazu. Jest ona definiowana jako brak kontaktu z otoczeniem oraz brak otwierania oczu w reakcji na bodźce zewnętrzne i zazwyczaj trwa od 15 minut do godziny. Wstrząśnienie mózgu możemy także podejrzewać, gdy pojawią się:

• ból głowy,
• zawroty głowy,
• niepamięć okoliczności urazu,
• nudności i wymioty,
• zaburzenia równowagi, spowolnienie,
• splątanie i dezorientacja,
• niewyraźna i nielogiczna mowa.

Niektóre objawy wstrząsu mózgu występują kilka godzin lub kilka dni po urazie. Wśród nich wymienia się przede wszystkim:

• zaburzenia koncentracji i pamięci,
• zwiększoną wrażliwość na hałas i światło,
• drażliwość i inne zaburzenia osobowości,
• zaburzenia snu, depresję,
• problemy z uczeniem się,
• zaburzenia węchu i smaku.

Należy przy tym zaznaczyć, że bóle i zawroty głowy to symptomy, które mogą pojawiać się nawet przez kilka miesięcy po wstrząśnieniu mózgu.

Jak rozpoznać wstrząs mózgu u dziecka?

Różnym urazom, które mogą skutkować wstrząśnieniem mózgu, ulegają także dzieci. Jakie są objawy wstrząsu mózgu u dziecka? Warto zapamiętać, że symptomy te nie różnią się w zależności od wieku - w przypadku najmłodszych są one takie same jak u osób dorosłych.

Wstrząśnienie mózgu - pierwsza pomoc

Osoba, która doznała lekkiego urazu głowy, powinna mieć zapewnioną możliwość odpoczynku, najlepiej w pozycji leżącej. Jeśli objawy ustępują samoistnie i nie nawracają, konsultacja z lekarzem nie jest konieczna. Jeżeli jednak wskutek urazu dojdzie do utraty przytomności lub zaobserwowane zostaną inne niepokojące zmiany w zachowaniu, w tym wyżej wymienione objawy, trzeba jak najszybciej zgłosić się do lekarza lub szpitala.

Jeśli poszkodowany pozostaje nieprzytomny, ale krążenie i czynności oddechowe zostały zachowane, należy ułożyć go w pozycji bocznej ustalonej, a następnie wezwać pogotowie. W przypadku odzyskania świadomości przez chorego przed przyjazdem karetki należy go uspokoić i wytłumaczyć, co się stało, pilnując, by się nie poruszał i nie wykonywał gwałtownych ruchów.

Leczenie i rekonwalescencja po wstrząsie mózgu

Leczenie wstrząśnienia mózgu polega przede wszystkim na odpoczynku - najczęściej w domu, choć lekarz może podjąć decyzję o kilkudniowej hospitalizacji. W czasie rekonwalescencji należy unikać aktywności - dotyczy to zarówno pracy fizycznej, jak i uprawiania sportu. Wskazane jest także ograniczenie aktywności umysłowej, w tym uczenia się, oraz zminimalizowanie wpływu bodźców zewnętrznych, które mogą być dostarczane przez telewizję, komputer czy głośną muzykę. Podczas rekonwalescencji warto też pamiętać o zdrowym odżywianiu - właściwie zbilansowana dieta zapewnia dobre samopoczucie i pomaga zapobiegać niekorzystnym dla organizmu niedoborom.

W razie pojawienia się silnego bólu głowy, lekarz może przepisać środki przeciwbólowe - najczęściej są to preparaty zawierające paracetamol. Przestrzega się natomiast przed przyjmowaniem leków, których substancją aktywną jest kwas acetylosalicylowy, ponieważ zwiększają one ryzyko krwawienia i upośledzają krzepnięcie krwi.

Wstrząśnienie mózgu to częste następstwo urazu głowy, którego objawy zwykle znikają samoistnie, nie pozostawiając żadnego śladu. W przypadku wystąpienia wstrząsu należy jednak bezwzględnie przestrzegać zaleceń lekarza, co pozwoli na szybszy powrót do zdrowia i ulubionych aktywności.

Artykuł przygotowany we współpracy z zywieniemaznaczenie.pl

Artykuł ma charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Zamieszczone tu materiały w żadnej mierze nie zastępują profesjonalnej porady medycznej. Przed zastosowaniem się do treści medycznych należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.