Metody leczenia niepłodności - jakie możliwości oferuje współczesna nauka?

Metoda zależy od efektów diagnostyki

Aby wybrać skuteczną metodę leczenia niepłodności, niezbędna jest dokładna diagnostyka, czyli rozpoznanie przyczyn problemów z zajściem w ciążę. Proces diagnostyczny rozpoczyna wywiad lekarski - w trakcie rozmowy lekarz może zapytać o dotychczasowy styl życia, aktywność seksualną, przebyte choroby, czy zabiegi. Na tej podstawie zlecane są odpowiednie badania, takie jak:

• badania obrazowe (np. USG narządów rodnych, ultrasonograficzne badanie AFC),
• badania endoskopowe (np. histeroskopia lub laparoskopia diagnostyczna),
• badania laboratoryjne (np. określenie stężenia hormonów, badania genetyczne i bakteriologiczne, badanie nasienia).

Odpowiedni zestaw badań pozwala w wielu przypadkach poznać przyczyny niepłodności i wdrożyć skuteczną terapię. Diagnostykę oraz leczenie można podjąć między innymi w klinice leczenia niepłodności Gameta: https://gameta.pl/. Pacjenci mogą odwiedzić jedną z czterech lokalizacji: w Łodzi, Kielcach, Gdyni lub w Warszawie.

Niepłodność kobieca - leczenie farmakologiczne

Bardzo często za niepłodność kobiecą odpowiadają zaburzenia procesu owulacji (jajeczkowania). Owulacja jest sterowana przez hormony. Ich niedobór lub nadmiar może powodować problemy z zajściem w ciążę. Gdy diagnostyka wykaże, że tak jest rzeczywiście, często stosuje się leczenie farmakologiczne - kobieta przyjmuje odpowiednie stężenia hormonów w postaci leków. Będą to na przykład gonadotropiny:

• Hormon FSH, czyli hormon folikulotropowy (stymuluje dojrzewania pęcherzyków Graffa).
• Hormon luteinizujący (LH) - hormon ten stymuluje przekształcenie się pęcherzyków Graffa w ciałka żółte, czyli luteinizację.

Na niepłodność (problemy z miesiączkowaniem i owulacją) mogą wpływać hormony produkowane przez tarczycę (T3 i T4). W wybranych przypadkach może być konieczne wyrównanie ich poziomu za pomocą odpowiednich leków.

Terapia farmakologiczna jest stosowana także w leczeniu infekcji lub innych schorzeń, np. wrogiego śluzu szyjkowego.

Niepłodność kobieca - leczenie operacyjne

Leczenie inwazyjne stosuje się u kobiet w przypadku niektórych wad anatomicznych macicy (takich jak macica przegrodzona), a także do usuwania ognisk endometriozy oraz zmian patologicznych, takich jak polipy, zrosty, czy mięśniaki. Warto wymienić tutaj dwie nowoczesne, małoinwazyjne metody leczenia:

• Histeroskopia operacyjna - zabieg przeprowadza się przy użyciu specjalnego endoskopu, wprowadzanego dopochwowo. Zmiany są usuwane przy pomocy lasera lub elektrosekcji.
• Laparoskopia operacyjna - endoskop wprowadza się do jamy brzusznej przez niewielkie nacięcie na skórze brzucha. W ten sposób można usuwać zmiany obecne po zewnętrznej stronie narządów rodnych.

Niepłodność męska - najczęściej stosowane metody leczenia

Za męską niepłodność odpowiadają często niskie parametry nasienia - np. nieprawidłowa morfologia plemników lub ich niedostateczna liczba, czy ruchliwość. W wielu przypadkach parametry te można poprawić laboratoryjnie. Mężczyzna oddaje nasienie, z którego w laboratorium wyselekcjonowane zostają plemniki progresywne. Następnie tak przygotowane nasienie wprowadza się do dróg rodnych kobiety metodą inseminacji (przy użyciu specjalnego cienkiego cewnika). Inseminacja to bezbolesny zabieg, który trwa kilkanaście minut i nie wymaga hospitalizacji.

Niepłodność męska może być także - zdecydowanie rzadziej niż u kobiet - efektem zaburzeń hormonalnych (np. nieodpowiedniego poziomu gonadotropin, TSH, czy testosteronu). I tutaj rozwiązaniem może okazać się leczenie farmakologiczne. Leki stosuje się także w leczeniu infekcji (bakteryjnych, grzybiczych) układu moczowo-płciowego. Zabiegiem mikrochirurgicznym można usunąć z kolei żylaki powrózka nasiennego.

Za niepłodność po stronie mężczyzny może odpowiadać także nieodpowiedni styl życia. W takich przypadkach lekarz zaleca na przykład ograniczenie ekspozycji na stres, odpowiednią dietę, czy odstawienie używek.

Zapłodnienie pozaustrojowe

Szansą na posiadanie potomstwa jest dla wielu par zapłodnienie metodą in vitro. Metoda ta polega na połączeniu plemnika oraz komórki jajowej w warunkach laboratoryjnych - dlatego mówimy w tym przypadku o zapłodnieniu pozaustrojowym. Komórki rozrodcze zostają pobrane od obojga partnerów (u kobiet podczas zabiegu punkcji, u mężczyzn przez oddanie nasienia). Po zapłodnieniu zarodek wzrasta przez kilka dni w specjalnym inkubatorze, po czym zostaje wprowadzony do dróg rodnych kobiety.

Zabieg in vitro stosuje się także w sytuacji, kiedy inne metody leczenia nie przyniosły rezultatu, bądź też z góry wiadomo, że nie będą skuteczne. Zapłodnienie pozaustrojowe może przynieść efekt w leczeniu niepłodności idiopatycznej, a więc takiej, której przyczyn nie udało się jednoznacznie ustalić. In vitro stosuje się także - między innymi - w przypadku niepłodności męskiej, schorzeń jajników, czy endometriozy.