![Boston Burger Bistro](https://img.czecho.pl/ib/4ebf3da98c040bd68abdc52f78c31db0/7/30/297/1057/830/2024/06/boston_burger_bistro_576c.png)
Wiadomości
- 10 stycznia 2021
- wyświetleń: 8361
Historyczne ciekawostki: Wyzwolenie Czechowic w 1945 roku, cz. 1
Jakie były kulisy wyzwolenia Czechowic i okolic przez Armię Czerwoną w styczniu 1945 roku? Zapraszamy do przeczytania pierwszego z trzech artykułów opowiadających o wydarzeniach z zakończenia II wojny światowej w naszym regionie, który tym razem przygotował Stanisław Gola, nauczyciel oraz badacz historii wojskowości.
![Mapa działań wojsk radzieckich w 1945 r. na terenie Śląska Cieszyńskiego](https://img.czecho.pl/ib/a093023928a21aefaacca4b99f4f71cf/9/2021/01/mapa_dzialan_wojsk_radzieckich_w_1945_r_na_terenie_slaska_cieszynskiego_a01c.jpg)
30 lipca 1944 roku STAWKA, czyli Kwatera Główna Armii Czerwonej, wydała dyrektywę o utworzeniu 4 Frontu Ukraińskiego, na którego czele stanął płk Iwan Pietrow (generał od 26.10.1944 r.), doświadczony oficer, który wcześniej walczył na Krymie. Na utworzeniu tego frontu zależało generałowi Koniewowi, dowódcy 1 Frontu Ukraińskiego, który obawiał się, że jego wojska nie podołają prowadzeniu równoczesnej ofensywy w kierunku południowym i zachodnim. Podczas ofensywy zimowej nowo powstały front miał zająć północne Karpaty i Pogórze Karpackie, aby następnie uderzyć na położone na lewym brzegu Olzy Zagłębie Karwińsko-Ostrawskie.
IV Front Ukraiński tworzyły trzy armie (38 Armia gen. płk. Kiryła Semionowicza Moskalenki, 1 Armia Gwardii gen. płk. Andrieja Greczki oraz 18 Armia gen. lejt. J. Żurawlowa, wspierane z powietrza przez 8 Armię Lotniczą gen. lejt. Wasilija Żdanowa (553 samoloty myśliwskie i szturmowe - słynne Ił-2). Na początku stycznia front liczył 12 dywizji piechoty w 5 korpusach. Jednak stan dywizji nie przekraczał 3 tysięcy ludzi. Wojskom tym nie przydzielono odwodów Naczelnego Dowództwa, posiadano stosunkowo niewiele broni pancernej. Zadaniem frontu było zapewnienie połączenia pomiędzy uderzającym z Polski na Berlin centralnym zgrupowaniem Armii Czerwonej a zgrupowaniem południowym (2 i 3 Front Ukraiński). Teren, w którym musiano prowadzić natarcie, był górzysty i pokryty lasami. Zaplanowano nacierać w tempie 33 km na dobę.
Wojska 4 Frontu Ukraińskiego działania ofensywne rozpoczęły 15 stycznia 1945 r. tzw. ofensywa zimowa. Na terenie Polski 38 Armia ruszyła z rejonu Jasła. Niemiecka obrona pękła. 20 stycznia zajęto Nowy Sącz, 24 - Kalwarię Zebrzydowską, 25 - Andrychów, 27 - Wadowice. 29 stycznia dowódca frontu rozkazał zatrzymać ofensywę na rubieży rzeki Białej, min. między Kaniowem a Czechowicami. Na lewym skrzydle jego wojsk powstała luka, ponieważ nacierająca w górskim terenie 1 Armia Gwardii pozostała około 80 km z tyłu.
Po dwóch tygodniach walk z ofensywą 4 Frontu Ukraińskiego Niemcy swoje straty bezpowrotne oceniali na 20 proc. Z pozostałych im sił aż 36 proc. posiadało znikomą wartość. Niemieckie dowództwo w pośpiechu wzmacniało zagrożony front, za którego utrzymanie odpowiadały jednostki Grupy Armijnej "Heinrici" gen. Gottharda Heinriciego (od 22 marca 1945 1 Armia Pancerna) i 17 Armii Polowej, wchodzące w skład Grupy Armii "A" (25 stycznia 1945 r. przemianowanej na Grupę Armii "Środek" - Mitte). Z Górnego Śląska przesunięto na ten odcinek m.in. oddziały 8, 16 i 20 Dywizji Pancernej.
Kopalnie, huty, walcownie i inne zakłady przemysłowe Śląska Cieszyńskiego miały duże znaczenie dla przegrywającej wojnę III Rzeszy, gdyż na początku ostatniego roku wojny stanowiły aż 40% jej potencjału przemysłowego. Zdając sobie sprawę, że ten rejon przemysłowy będzie kolejnym celem radzieckiej ofensywy, Niemcy już w sierpniu 1944 r. przystąpili do budowy pasa umocnień Śląska Cieszyńskiego. Pierwszym umocnionym punktem oporu na tym terenie miało być Bielsko. Przygotowano się także do obrony Czechowic i Dziedzic, doceniając potencjał przemysłowy miasta zaminowano podejścia do niego min. mosty oraz przygotowano stanowiska dla artylerii i broni maszynowej.
Także dowództwo radzieckie dokonało przegrupowania swoich sił. 1 Armia Gwardii przeszła ze Słowacji na polską stronę Karpat i przejęła część pasa natarcia 38 Armii gen. Moskalenki. Z Beskidu Sądeckiego miała nacierać w kierunku Żywca, a następnie Cieszyna. Zadaniem wojsk 38 Armii było, po zajęciu Czechowic, dokonanie wyłomu w Zabrzegu w celu zajęcia Strumienia, wyjścia na rubież Drogomyśl - Ochaby i kontynuowania natarcia w kierunku Morawskiej Ostrawy. Działania 4 Frontu Ukraińskiego miały służyć także zabezpieczeniu od południa natarcia wojsk 1 Frontu Ukraińskiego, uczestniczących w operacji dolnośląskiej. Sowieci dysponowali 70 tys. żołnierzy, których wspierało około 160 czołgów i 75 dział samobieżnych. W 9 niemieckich dywizjach, które miały zatrzymać atak, było dwukrotnie mniej ludzi i sprzętu.
Ewakuacja części sił niemieckich z Czechowic - Dziedzic rozpoczęła się początkiem stycznia 1945 roku. Aby utrudnić atak wojsk radzieckich saperzy Wehrmachtu wysadzili wtedy mosty na rzece Wiśle i Białej. Planowano także wysadzić tunel - przejście dla pieszych pod torami w zachodniej części dziedzickiego węzła kolejowego rozbudowanego przez Niemców w latach okupacji. Na szczęście ładunki wybuchowe zostały rozbrojone nocą z 27 na 28 stycznia 1945 roku przez inż. Ludwika Londzina i dzięki temu możemy także dzisiaj korzystać z tego przejścia.
Komentarze
Zgodnie z Rozporządzeniem Ogólnym o Ochronie Danych Osobowych (RODO) na portalu czecho.pl zaktualizowana została Polityka Prywatności. Zachęcamy do zapoznania się z dokumentem.
Historyczne ciekawostki
Odkurzamy stare zdjęcia i niezwykłe historie mieszkańców Czechowic-Dziedzic oraz okolicznych miejscowości sprzed lat. Jeśli chcesz otrzymywać powiadomienia o nowych artykułach z tematu "Historyczne ciekawostki" podaj
![Przedstawiciele Komitetu Obywatelskiego "Solidarność" na łamach "Wiadomości Gminnych"](https://img.czecho.pl/ib/ed6359f687a14152273855c81cb1d312/7/2024/05/przedstawiciele_komitetu_obywatelskiego_solidarnosc_na_lamach_wiadomosci_gminnych_3a2b.jpg)
Gorący temat[Historyczne ciekawostki] 34 lata od pierwszych wolnych wyborów samorządowych
![Zdjęcie z okładki książki "Chachary. Ludowa historia Górnego Śląska"](https://img.czecho.pl/ib/6a516a1122b4c3d35483dd79ecd7f81d/7/2024/05/zdjecie_z_okladki_ksiazki_chachary_ludowa_historia_gornego_slaska_49c5.jpg)
Gorący temat"Chachary". Nowa książka pochodzącego z Zabrzega Dariusza Zalegi
![Kadr z filmu "Skazany za poświęcenie"](https://img.czecho.pl/ib/a0728a58c8ca676ce1a26dc71d5eade4/7/2024/04/kadr_z_filmu_skazany_za_poswiecenie_b4aa.png)
Gorący temat[WIDEO, FOTO] Uczniowie nagrali film o żołnierzu NSZ. W roli głównej zagrał czechowiczanin
![Znaleziska na trasie budowy drogi S1](https://img.czecho.pl/ib/a29c12e70359f0c9dccc354bdb010e4a/7/2024/04/znaleziska_na_trasie_budowy_drogi_s1_6401.jpeg)
Gorący temat[FOTO] Termin zakończenia budowy drogi S-1 przesunięty! Znaleziska sprzed nawet 10 tys. lat
!["Stela". Nowa książka Zbigniewa Nowrotka o czechowicko-dziedzickiej gwarze](https://img.czecho.pl/ib/78786e82cbe93ba1814f1f21039a11b9/7/2024/04/stela_nowa_ksiazka_zbigniewa_nowrotka_o_czechowicko_dziedzickiej_gwarze_ba30.jpg)
Gorący temat"Stela". Nowa książka Zdzisława Nowrotka o czechowicko-dziedzickiej gwarze
![Dawny budynek MDK oraz budowa nowego obiektu](https://img.czecho.pl/ib/f6fed3c78566d7cdf35ece0b797ce06b/7/2024/03/dawny_budynek_mdk_oraz_budowa_nowego_obiektu_b6ce.jpg)