![Boston Burger Bistro](https://img.czecho.pl/ib/4ebf3da98c040bd68abdc52f78c31db0/7/30/297/1057/830/2024/06/boston_burger_bistro_576c.png)
Wiadomości
- 2 stycznia 2022
- wyświetleń: 5544
[Historyczne ciekawostki] Był kiedyś taki zakład... O fabryce bawełny
Przed I wojną światową, jeszcze za panowania Cesarza Franciszka Józefa, w Czechowicach działała fabryka bawełny. W fabryce tej produkowano także materiały opatrunkowe. Nie pozostał po niej żaden ślad, no może poza pocztówką wieloobrazkową, którą dołączyłem do poniższego tekstu (górny prawy róg pocztówki) - pisze Jacek Cwetler.
![Był kiedyś taki zakład...](https://img.czecho.pl/ib/dd8e425b274375b6565cbb9e5425c1a2/4/2021/12/byl_kiedys_taki_zaklad_7f1b.jpg)
W kilka lat po zakończeniu wojny, w 1923 roku, powstała w Czechowicach prywatna fabryka środków opatrunkowych. Początkowo produkcja znajdowała się w starym młynie, ale pózniej postawiono właściwą fabrykę.
W prywatnych rękach zakład znajdował się do wybuchu II wojny światowej, działając pod szyldem: Polska Fabryka Środków Opatrunkowych "POLFA" w Czechowicach. Niemcy, po wkroczeniu do Czechowic, w pierwszych dniach września 1939 roku, przejęli fabrykę, ustanawiając niemiecki zarząd. Zakład pracował cały czas przez okres okupacji, utrzymujac profil produkcji, zdecydowaną część produktów dostarczając niemieckiej armii.
W lutym 1945 roku, po wyzwoleniu Czechowic, zakład upaństwowiono, oddając go pod zarząd Dyrekcji Przemysłu Miejscowego w Katowicach. Po okupacji było niewiele maszyn, więc całość produkcji waty była pakowana ręcznie. Umaszynowienie fabryki było niedostateczne. Pracowały tylko dwa kotły warzelne (o poj. 600 kg), 16 maszyn- zgrzeblarek firmy "Befama (dawniej fabryka Josephego z Bielska), jeden kocioł parowy, jedna maszyna parowa napędowa (lokomobila) i jedna drewniana kadź do płuczki owalnej. Napęd maszyn był przekazywany transmisyjnie. W zakładzie pracowało wtedy 57 osób.
W 1949 roku fabrykę przejął Skarb Państwa i przekazał w zarząd Dyrekcji Przemysłu Miejscowego z siedzibą w Gliwicach. Pod zarządem gliwickiej dyrekcji przeprowadzono modernizację zakładu. Wprowadzono elektryczny, transmisyjny napęd maszyn za pomocą silnika elektrycznego, suszarkę sitową (zastąpiła dostychczasową - szufladową), przekonstruowano kotły warzelne, na wydziale bielnika, etc.
1 kwietnia 1951 r. zakład został podporządkowany Wojewódzkiemu Zarządowi Przemysłu Terenowego w Katowicach, ale już dwa miesiące później (1 czerwca) pieczę na zakładem objął Zakład Produkcji Materiałów Opatrunkowych w Warszawie.
1 lipca 1952 r. powołano do życia przedsiębiorstwo "Bielskie Zakłady Materiaów Opatrunkowych" podległe Zjednoczeniu Przemysłu Konfekcji Technicznej (w latach następnych podlegało Zjednoczeniu Przemysłu Filcowego i Tkanin Technicznych z siedzibą w Łodzi). Czechowicki zakład znalazł się w składzie bielskich zakładów.
W latach 1952-53 wymieniono płuczkę owalną drewnianą na tzw. lewiatan. W latach 50-tych powstają: budynek produkcyjny, budynki socjalne, magazyny towarów gotowych, magazyny materiałów łatwopalnych, kotłownia z kotłem parowym, komin z czopuchem, trafostacja i garaże. Zwijarki ręczne przystosowano do napędu mechanicznego.
W 1970 roku w zakładzie pracowało 368 osób, i była to największa liczba zatrudnionych w całych dziejach fabryki. W 1973 r. wprowadzono nowe typy zgrzeblarek pokrywkowych, produkowanych w Zakładach "Polmatex-Falubaz" w Zielonej Górze. Z Austrii sprowadzono składarki waty typu "Zick-Zack", co pozwoliło na stworzenie dwóch ciągów produkcyjnych waty opatrunkowej. W 1975 roku wprowadzono nowy asortyment waty - watę kosmetyczną kulistą. 30 czerwca 1976 r., w związku z nowym podziałem administracyjnym kraju, wydzielono czechowicki zakład, który przyjął nazwę Czechowickie Zakłady Materiałów Opatrunkowych w Czechowicach-Dziedzicach.
W 1993 roku zakład przekształcono w spółkę Skarbu Państwa. Zakład produkował środki opatrunkowe na rynek krajowy, dla lecznictwa zamkniętego i dla celów zaopatrzeniowych. Na rynek krajowy produkowano:
- watę oczną,
- watę opatrunkową,
- watę operacyjną,
- watę kosmetyczną,
- watę kosmetyczno-higieniczną.
Do celów zaopatrzeniowych produkowano:
- watę optyczną,
- watę filtracyjną,
- watę w wałkach.
Podstawowymi surowacami dla branży opatrunkowej były: bawełna, wyczesy bawełniane i włókna wiskozowe tzw. textra.
Produkcja środków opatrunkowych (w tonach/rok):
- 1945 - 26,
- 1950 - 93,
- 1955 - 544,
- 1960 - 628,
- 1965 - 922,
- 1970 - 1908,
- 1975 - 2437,
- 1979 - 2455.
Ponieważ zakład nie potrafił działać w nowych warunkach rynkowych więc w 2006 roku został ostatecznie zamknięty.
Źródła:
- "Czechowickie Zakłady Materiałów Opatrunkowych. Czechowice-Dziedzice, ul. Elizy Orzeszkowej 17". Rys historyczny zakładu, z lat 70-tych XXw.
- Zdjęcia ze zbiorów p. Franciszka Puchałki, ostatniego dyrektora zakładu.
- Pocztówka ze zbiorów C. Żelezińskiego.
Komentarze
Zgodnie z Rozporządzeniem Ogólnym o Ochronie Danych Osobowych (RODO) na portalu czecho.pl zaktualizowana została Polityka Prywatności. Zachęcamy do zapoznania się z dokumentem.
Historyczne ciekawostki
Odkurzamy stare zdjęcia i niezwykłe historie mieszkańców Czechowic-Dziedzic oraz okolicznych miejscowości sprzed lat. Jeśli chcesz otrzymywać powiadomienia o nowych artykułach z tematu "Historyczne ciekawostki" podaj
![Przedstawiciele Komitetu Obywatelskiego "Solidarność" na łamach "Wiadomości Gminnych"](https://img.czecho.pl/ib/ed6359f687a14152273855c81cb1d312/7/2024/05/przedstawiciele_komitetu_obywatelskiego_solidarnosc_na_lamach_wiadomosci_gminnych_3a2b.jpg)
Gorący temat[Historyczne ciekawostki] 34 lata od pierwszych wolnych wyborów samorządowych
![Zdjęcie z okładki książki "Chachary. Ludowa historia Górnego Śląska"](https://img.czecho.pl/ib/6a516a1122b4c3d35483dd79ecd7f81d/7/2024/05/zdjecie_z_okladki_ksiazki_chachary_ludowa_historia_gornego_slaska_49c5.jpg)
Gorący temat"Chachary". Nowa książka pochodzącego z Zabrzega Dariusza Zalegi
![Kadr z filmu "Skazany za poświęcenie"](https://img.czecho.pl/ib/a0728a58c8ca676ce1a26dc71d5eade4/7/2024/04/kadr_z_filmu_skazany_za_poswiecenie_b4aa.png)
Gorący temat[WIDEO, FOTO] Uczniowie nagrali film o żołnierzu NSZ. W roli głównej zagrał czechowiczanin
![Znaleziska na trasie budowy drogi S1](https://img.czecho.pl/ib/a29c12e70359f0c9dccc354bdb010e4a/7/2024/04/znaleziska_na_trasie_budowy_drogi_s1_6401.jpeg)
Gorący temat[FOTO] Termin zakończenia budowy drogi S-1 przesunięty! Znaleziska sprzed nawet 10 tys. lat
!["Stela". Nowa książka Zbigniewa Nowrotka o czechowicko-dziedzickiej gwarze](https://img.czecho.pl/ib/78786e82cbe93ba1814f1f21039a11b9/7/2024/04/stela_nowa_ksiazka_zbigniewa_nowrotka_o_czechowicko_dziedzickiej_gwarze_ba30.jpg)
Gorący temat"Stela". Nowa książka Zdzisława Nowrotka o czechowicko-dziedzickiej gwarze
![Dawny budynek MDK oraz budowa nowego obiektu](https://img.czecho.pl/ib/f6fed3c78566d7cdf35ece0b797ce06b/7/2024/03/dawny_budynek_mdk_oraz_budowa_nowego_obiektu_b6ce.jpg)